Alchemia, zwana także „sztuką spagiryczną” lub „sztuką królewską”, to nie tylko pseudonauka o przemianie metali w złoto, ale głównie mocno rozbudowany system religijno-filozoficzno-etyczny, który w epoce rosnącego rozdźwięku, a nawet konfliktu  między nauką a teologią, jaką było Odrodzenie, najlepiej opisywał świat, nadawał mu religijny sens i logiczną spójność. Alchemiczna transmutacja, opisywana jako proces przechodzenia niższych form bytu w formy wyższe, dotyczyła nie tylko materialnego procesu, ale także – a może głównie – samego alchemika, który musiał się wpierw oczyścić sam i narodzić na nowo. Była to tzw. alchemia duchowa, czyli proces duchowego i etycznego doskonalenia człowieka, znajdująca coraz większe uznanie pod koniec XVI i z początkiem XVII w., kiedy to szeroko spekulowano nad możliwościami odnowy, regeneracji ludzkości, jednoznacznymi z powrotem do jedności chrześcijaństwa na Zachodzie.

Tadeusz Cegielski

Literatura: zob. [w:] Masoneria.

Słowa kluczowe: masoneria, wolnomularstwo, loża, wolnomularskie wtajemniczenie