Loża Zum Silberfels (Pod Srebrną Skałą), loża wolnomularska założona w Tarnowskich Górach (Tarnowitz) 27 lutego 1813 r. Oficjalna ceremonia wniesienia światła odbyła się 24 lutego 1814 r. Głównym pomysłodawcą, a także pierwszym mistrzem tarnogórskiej loży został syn polskiego dyplomaty, August Carl Friedrich von Boscamp-Lasopolski, członek loży „Ferdinand zum Felsen” w Hamburgu. Nowopowstała loża podlegała Wielkiej Loży Narodowej Niemiec (der Großen Landesloge der Freimaurer von Deutschland) i jest uznawana za lożę-matkę innych górnośląskich lóż.

Po zatwierdzeniu nazwy nowej loży rozpoczęto prace nad jej emblematem i pieczęcią. W centralnej jej części można zobaczyć, nawiązującą do nazwy, skałę. Skała ta niejako „wyrasta” z muru z równo ułożonych cegieł i opasana jest sznurem, nawiązującym zapewne w swej symbolice do powrozu krępującego profana w czasie ceremonii inicjacji do loży. Na murze znajdują się insygnia wolnomularskie, między innymi kielnia, węgielnica, młotek, a także czaszka ze skrzyżowanymi piszczelami. Obok znajduje się globus, o który oparta jest księga. Wśród nierównych linii pokrywających skałę można także dostrzec księżyc.

W początkowym okresie działalności siedzibą loży Zum Silberfels były pomieszczenia zamku wzniesionego przez margrabiego Georga Friedricha Hohenzollerna, gdzie wówczas mieszkał von Boscamp-Lasopolski. Rozwój loży i chęć niezależności doprowadziły w 1834 r. do przeniesienia siedziby loży do wolnostojącego budynku.

Liczba braci stale rosła: w 1841 r. pracowało tam 41 braci, a w 1848 r. wśród członków loży wymieniano 91 nazwisk. Ciągły rozwój i przypływ nowych członków był przyczyną kolejnej przeprowadzki – w 1857 r. ukończono budowę nowej siedziby, której otwarcie zaplanowano na 27 lutego – w 45 rocznicę założenia loży „Zum Silberfels”. Uroczystość wniesienia światła do loży przyciągnęła wielu wolnomularzy skupionych także w innych śląskich lożach, łącznie wzięło w niej udział 166 braci.

Postępująca na Górnym Śląsku industrializacja i rozwój miast ościennych Tarnowskich Gór doprowadziły do podjęcia decyzji o kolejnej przeprowadzce loży, tym razem do pobliskiego Bytomia (Beuthen). Prace w nowym warsztacie rozpoczęły się 6 lutego 1903 r. Gdy przyjrzymy się statystykom, okazuje się że przeniesienie loży do Bytomia było bardzo dobrą decyzją – w 1913 r., po stu latach istnienia, z lożą Zum Silberfels było związanych aż 500 braci.

Prace lożowe odbywały się w budynku przy dzisiejszej ulicy Strzelców Bytomskich w Bytomiu do 1935 r. Ze względu na niemieckie ustawodawstwo loża Zum Silberfels została wówczas uśpiona bądź rozwiązana.

Larysa Michalska

Literatura: Drechsler I., 2014, Das Schicksal der durch die Nationalsozialisten verfolgten Brüder der Johannisloge Victoria Nr. 492 i.O. Berlin Gedenkbuch; Hass L., 1982, Wolomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, Wrocław; Lorenz M., 1913, Geschichte der Joh. Loge „Silberfels” zu Beuthen O.-S. Denkschrift zur Feier des 100 Jährigen Stiftungsfestes am 24. Mai 1913, Kattowitz; Mitglieder-Verzeichnis der unter Konstitution der Höchstleuchtenden Hochwürdigsten Grossen Landes-Loge der Freimaurer von Deutschland in Berlin arbeitenden gesetzmässigen, verbesserten und vollkommenen Johannis-Loge genannt "Silberfels".

Słowa kluczowe: wolnomularstwo, masoneria, Górny Śląsk, loże niemieckie